Kradzież szczególnie zuchwała… czyli jaka?

Do kodeksu karnego wprowadzony został nowy typ przestępstwa – kradzież szczególnie zuchwała. Ustawa karna została zmienioną tzw. „Tarczą 4.0” (czyli Ustawą z dnia 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID­­‑19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID­­‑19), która z założenia ma na celu wprowadzenie rozwiązań mających nieść pomoc dla przedsiębiorców, których biznesy ucierpiały wskutek epidemii COVID-19.

Uzasadnione zdziwienie może zatem budzić fakt, iż ustawa ta nowelizuje w wielu miejscach kodeks karny. Przedstawiamy dzisiaj jedną z nich, która wydaje się najbardziej kontrowersyjna.

Na wstępnie wskazać trzeba, iż kradzież szczególnie zuchwała funkcjonowała w prawie karnym w okresie PRL-u. Nie istniała jednak żadna definicja legalna tej kradzieży – w tym zakresie korzystano z dorobku orzeczniczego sądów. Z tego przepisu zrezygnowano jednak w ustawie karnej z 1997 r.

Czym zatem jest kradzież szczególnie zuchwała i co grozi za jej popełnienie?

Ustawodawca zaproponował następującą definicję legalną, dodając w art. 115 § 9a w brzmieniu:

Kradzieżą szczególnie zuchwałą jest:

1)       kradzież, której sprawca swoim zachowaniem wykazuje postawę lekceważącą lub wyzywającą wobec posiadacza rzeczy lub innych osób lub używa przemocy innego rodzaju niż przemoc wobec osoby, w celu zawładnięcia mieniem;

2)       kradzież mienia ruchomego znajdującego się bezpośrednio na osobie lub w noszonym przez nią ubraniu albo przenoszonego lub przemieszczanego przez tę osobę w warunkach bezpośredniego kontaktu lub znajdującego się w przedmiotach przenoszonych lub przemieszczanych w takich warunkach.”;

Czym jest zatem postawa lekceważąca lub wyzywająca wobec posiadacza rzeczy?

Niestety, analiza przedstawionej definicji legalnej w żaden sposób nie konkretyzuje ani nie ułatwia analizy znamion tego przestępstwa. Ustawodawca – co jest novum – kładzie nacisk na sposób zachowania sprawcy, a nie na wartość skradzionej rzeczy. (Należy pamiętać, iż kradzież stanowi czyn przepołowiony i w zależności od wartości skradzionej rzeczy ruchomej stanowi występek albo wykroczenie. Kwotą graniczną jest 500 zł).

Po analizie przytoczonej definicji niestety trudno powiedzieć. Czy samo zuchwałe spojrzenie w oczy sprzedawcy w sklepie podczas chowania batonika o wartości 2,00 zł do kieszeni będzie wyczerpywało znamiona kradzieży zuchwałej i taki sprawca będzie mógł trafić na 8 lat do więzienia? Pojęcia, jakimi posługuje się ustawodawca, są bardzo nieostre, nieprecyzyjne i dają niezwykle szerokie pole do interpretacji. Postawa „lekceważąca” czy „wyzywająca” odnosi się do pojęć spoza obszaru prawa karnego.

Co istotne, w przypadku kradzieży zuchwałej nie ma zastosowania „wypadek mniejszej wagi”, a w przypadku przestępstw takich jak rozbój czy kradzież z włamaniem – tak.

W praktyce wykazanie przez oskarżonego, iż jego zachowanie i postawa nie były lekceważące czy wyzywające wydaje się niezwykle trudne, bowiem rozumienie tych pojęć, interpretacja zachowania sprawcy jak i subiektywne odczucia pokrzywdzonego i oskarżonego mogą być diametralnie inne.

Jaka grozi za kradzież zuchwałą?

Zgodnie z art. 278a. § 1. Kto dopuszcza się kradzieży szczególnie zuchwałej, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

Zgodnie z art. 294 § 1 § 1. Kto dopuszcza się przestępstwa określonego w art. 278 § 1, 2 lub 5, art. 278a § 1, art. 284 § 1 lub 2, art. 285 § 1, art. 286 § 1 lub 2, art. 287 § 1, art. 288 § 1 lub 3, art. 290 § 1 lub w art. 291 § 1, w stosunku do mienia znacznej wartości, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.”.

Należy pamiętać, że powyższe przepisy już obowiązują!

Pozdrawiamy,
Zespół SOLEGAL Prawnicy Nowoczesnego Biznesu

Adwokat Magdalena Jerzowska-Grzesik
Adwokat Jarosław Ptak
Kancelarie Adwokackie w Sosnowcu
ul. Rynek 8a/1, 41-200 Sosnowiec